Archief concertagenda

The Kid, de eerste lange speelfilm van Charlie Chaplin, is een stil meesterwerk over de kleine zwerver die zich ontfermt over een vondeling die uitgroeit tot een aandoenlijk schoffie. De politie die hen in de gaten houdt, is ervan overtuigd dat de zwerver niet voor het kind kan zorgen en laat het jongetje ophalen door de kinderbescherming. The Tramp is inmiddels te gehecht aan het jongetje en probeert hem te redden.

Het eerste duo, Hendrik Andriessen en Albert de Klerk, markeert de eerste eeuwhelft. Zij werkten beiden vanuit de Haarlemse St. Josephkerk. Andriessen was destijds een van de belangrijkste Nederlandse componisten; de Sonata da Chiesa, typeert zijn stijl. De Klerk studeerde bij Andriessen en droeg zijn Tien Orgelwerken aan zijn leermeester op.

Wie ken zijn liedjes niet? Vluchten kan niet meer, Mijn opa en Op een mooie Pinksterdag. Hij schreef de muziek voor Sesamstraat, het Klokhuis en vele musicals in de jaren 70; daarbij werkte hij veel samen met Conny Stuart en Annie M.G. Schmidt. Kortom, het repertoire van Harry Bannink is onuitputtelijk.

Na twee exclusieve Bachconcerten laat Dirk Luijmes nog meer Bach horen én richt hij zijn aandacht op de voorgangers en navolgers van de meester. Zo speelt hij een expressieve sonate van Bachs zoon Carl Philip Emanuel. Ook in de Romantiek werd Bach niet vergeten: Franz Liszt schreef een virtuoos stuk op de letters van de naam BACH.

Het majestueuze Königorgel is opnieuw inspiratiebron voor een concert, vanwege de diversiteit aan klankkleuren en het rijke bezit aan tongwerken. Bunt zocht, zoals hij dat zegt, naar “aristocratische muziek voor een Königlijk instrument”, zowel statig, verstild als uitbundig van aard. Hij vond dit in de Duitse en Franse muziek uit de (vroege) barok. Met overweldigende polyfonie en contrapunt in fuga’s en koraalvoorspelen van de grote Bach en kleurrijke muziek van de Franse klaviermeester Titelouze, die met nog één been in de Renaissance, het contrapunt kunstig rondom de gregoriaanse melodie componeerde.

Het tweede Bachconcert in de Concertzomer van de Nijmeegse Orgelkring wordt verzorgd door Bart Jacobs,  organist van de Sint-Michiels en Sint-Goedelekathedraal in Brussel. De internationaal gelauwerde Jacobs bracht met het barokorkest Les Muffatti in 2019 een cd uit met gereconstrueerde werken voor orgel met strijkers en klavecimbel van Bach. Deze cd werd omschreven als een van de origineelste Bach-cd’s die de laatste jaren zijn verschenen. Het leverde hem een 5-sterrenwaardering in België en Frankrijk en een 10 van het Nederlandse magazine Luister op.

Klavecinist Teun Braken en blokfluitist Teun Wisse spelen barokcomposities uit de laatste helft van de zestiende en eerste helft van de zeventiende eeuw. Dit is een tijd waarin componisten experimenteerden met nieuwe vormen en stijlen. Hun drang om uit te breken uit bestaande patronen en de radicale zoektocht naar het uitdrukken van individuele menselijke emotie geeft de muziek uit deze periode een welhaast elektrische lading. Teun&Teun vormen vanwege hun liefde voor barokmuziek al sinds het begin van hun studietijd een duo. Zij benaderen muziek vanuit de cultuur- en muziekhistorische context. Door hun lange samenwerking is er altijd ruimte voor spontaniteit wat steevast zorgt voor een levendige en meeslepende uitvoering.

In een keuze van vroege en late werken van Bach zijn zowel verschillen in stijl als karakter te horen. De beroemde Toccata in d-moll, is ongekend imposant, virtuoos en vol fantasie. Kenmerk van dit vroege werk is dat het bestaat uit verschillende opeenvolgende passages. De stijl van het afsluitende Praeludium & Fuge in G-dur, dat zo’n 30 jaar later is geschreven, is hier niet mee te vergelijken. Eenzelfde verschil is aanwezig in de vroege en late koraalbewerkingen. De partita, een kerklied met een reeks variaties, maakte plaats voor uitgebreide koraalbewerkingen. Allein Gott in de Höh sie Ehr en de Triosonate zijn heel intiem en elegant.

De kwaliteiten van het König-orgel vormt het uitgangspunt voor het programma van Matthias Havinga. Hij benut ze optimaal. Bijvoorbeeld met de vele barokke klankkleuren van de variaties over ‘O Gott du frommer Gott’, het verstilde Jardin Suspendu en de spectaculaire Litanies van Jehan Alain. En als grote finale ‘Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen’ van Franz Liszt, waarin de componist het thema uit de gelijknamige cantate van Bach omzet tot een grootste compositie vol hoogtepunten in een hoogromantische en intense muzikale taal.

Wegens succes geprolongeerd! Voor de vorige editie van Fantaisie Française in het concertseizoen van 2023 had Jetty Podt zoveel mooie muziek gevonden, dat het niet in één concert te passen viel. Dit jaar dus opnieuw een selectie muziek van Franse topcomponisten om bij weg te dromen of van op te schrikken. Laat u meevoeren door tot de verbeelding sprekende composities van César Franck, Maurice Duruflé, Olivier Messiaen, Jehan Alain, Jean Langlais en Louis Vierne. Want zonder de kracht van verbeelding zou het leven plat en eendimensionaal zijn. De verbeelding brengt mensen in beroering en vervoering, ze opent nieuwe vergezichten.

Het Symbolisme was een stroming in de beeldende kunst, muziek en literatuur die sterk is gericht op het verleden, verbeeldingskracht, fantasie en intuïtie en zijn hoogtepunt bereikte tijdens het einde van de 19e eeuw. In de Prélude et Fugue in E grijpt Camille Saint-Saëns qua vorm terug op het verleden. De orgeltranscriptie van de muziek van Gabriel Fauré bij het Middeleeuwse drama Pélleas et Mélisande, is dichterlijk en melancholiek.

Verbeeldt u zich de kathedraal van Parijs en de prachtige orgel- en koormuziek die organist-titularis Louis Vierne daar aan het begin van de 20ste eeuw gecomponeerd heeft. Berry van Berkum brengt u in die sfeer met ‘Cathédrales’ uit Pièces de Fantaisie. Met het koor erbij klinken de eerste twee delen van de Messe Solenelle en daarna wisselen orgel en koor elkaar af met delen uit de Pièces de Fantaisie en de mis. Het concert eindigt met een schitterende verklanking van kerkklokken in ‘Les cloches de Hinckley’; het carillon van de parochiekerk in het Engelse Hinckley inspireerde Vierne tot het schrijven van dit fraaie orgelwerk.

The King of Kings is een groots verhaal zoals alleen de legendarische Amerikaanse filmmaker Cecil B. DeMille kan vertellen. Deze zwijgende film uit 1927 met een cast van duizenden figuranten en een voor Hollywood buitenproportioneel budget vertelt het leven en lijden van Jezus Christus. DeMille slaagde erin om een film te maken die zowel spectaculair als devoot is. Van Berkum speelt live de orgelbegeleiding bij de film. Hij maakte eerder grote indruk met zijn improvisaties bij de film Nosferatu.

Dick de Graaf en organist Hayo Boerma treden regelmatig als duo Split Level op in kerkgebouwen in en rond Rotterdam, vaak als onderdeel van festivals zoals het Rotterdamse orgelfestival en het Northsea Round Town. De essentie van hun spel: ongehinderd door de afstand tussen de Graaf beneden in de kerk en Boerema hoog boven achter het orgel ontspint zich spontaan een intense en spannende muzikale interactie.

Een fantasie, een dagdroom, een mijmering, of een groots visioen: zonder de kracht van de verbeelding zou het leven plat en eendimensionaal zijn. De verbeelding brengt mensen in beroering en vervoering, ze opent nieuwe vergezichten en maakt het alledaagse bijzonder. Sluit je ogen en laat je meenemen door de muzikale fantasie van Franse topcomponisten als Maurice Duruflé, Jehan Alain, Olivier Messiaen, Louis Vierne en César Franck.

Lyrisch, virtuoos en grillig
In het tweede koorconcert komt opnieuw de 17e eeuw tot leven, maar dan met verschillende muziekvormen uit de renaissance en barok voor orgel, virginaal en viola da gamba, met solowerken van onder andere de grote Nederlandse componist Jan Pieterszoon Sweelinck, en Engelse, Spaanse en Italiaanse componisten uit die tijd.

In veel Europese landen is Maria ten Hemelopneming een nationale feestdag. In Nederland is dit hoogfeest van de Katholieke kerk verschoven naar de zondag erna. Gerben Budding viert het wel op de officiële feestdag, omdat Maria een grote inspiratiebron is voor componisten: Marcel Dupré componeerde de Vêpres du commun des fêtes de la Sainte Vierge, Johann Sebastian Bach heeft een grote fuga geschreven op de melodie van het Magnificat, de lofzang van Maria.

Muziekreis door 17e-eeuws Europa
Dit is het eerste concert waarin alleen het historische Ardennen-orgel klinkt en het König-orgel even zwijgt. Het concert in het koor van de kerk heeft een intieme sfeer. Organist Peter van Dijk neemt u met mezzosopraan Hester Westra mee op reis door het 17e-eeuwse Europa. In een afwisseling van orgel solo, zang begeleid door orgel en solozang, hoort u instrumentale werken en liederen van Nederlandse, Belgische, Duitse, Engelse, Franse, Italiaanse en Spaanse bodem.

Een herdenking van twee componisten. Vanwege het 150ste geboortejaar van Max Reger speelt Jan Hage één van diens drie grote koraalfantasiën, die Reger in zeer korte tijd heeft gecomponeerd na kritiek op zijn fantasie en vindingrijkheid. Halleluja, Gott zu loben bleibe meine Seelenfreud is de laatste uit de serie. De tweede gedachtenis is in de Stevenskerk zeer op zijn plaats en gaat uit naar Jan Welmers, die in zijn leven lange tijd organist was van het König-orgel. Een vertolking van de compositie Memories III hoeft dan geen nadere uitleg.

Centrale figuur in het programma is Johann Sebastian Bach. Rond hem componisten die hem hebben geïnspireerd en die hij op zijn beurt zelf inspireerde. Zo was Bach geraakt door het werk van de Franse barokcomponist Nicolas de Grigny. Die invloed is onder andere terug te horen in het Pièce d’orgue. De muziek van Bach kreeg pas na ‘herontdekking’ door Mendelssohn navolging, in nieuwe composities of transcripties.

Dirk Luijmes maakte een mooie keuze uit de vele orgelwerken van Bach. De Preludium en fuga in e-moll is monumentaal: een van de meest uitgebreide preludia en fuga’s, concertant en virtuoos. Alsof een groot orkest speelt, afgewisseld met solopassages. De Triosonate in d is speelse kamermuziek met voor beide handen en de voeten een zelfstandige partij, waardoor het lijkt alsof drie solisten samenspelen.

Het kerklied Vater unser im Himmelreich dat door Maarten Luther is gedicht en gecomponeerd heeft een prachtige combinatie van tekst en melodie die heel veel componisten heeft geïnspireerd. De barokke componist Johann Ulrich Steigleder maakte maar liefst 40 bewerkingen van het lied. Wiersinga speelt van hem een Toccata.

Met een drankje luisteren naar concertante werken én meedoen aan een quiz met luistervragen rondom het orgel, orgelmuziek en aanverwante onderwerpen. Vier Nijmeegse organisten – Jetty Podt, Berry van Berkum, Joost Langeveld en Dirk Luijmes – nemen hiervoor plaats achter de speeltafel van het König-orgel.